سطوح حیطه های شناختی

طبقات (سطوح )حيطه شناختي

قضاوت و ارزشيابي:ارزشيابي، قضاوت و يا اتخاب بر اساس معيارهاي علمي و عقلي
تركيب : تركيب قسمت هاي مختلف ، حاصل از تجربات و يتادگيري هاي گذشته و ارائه يك كل جديد و مناسب
تجزيه و تحليل:تقسيم يك موضوع ، مطلب يا پديده به اجزاء تشكيل دهنده آن ، پي بردن به روابط بين اجزا و نحوه ي سازمان يافتن آن
كاربرد :كاربرد انچه ياد گرفته در موقعيت جديد
فهم: ترجمه ، تفسير ، خلاصه كردن مطالب ، بيان آنچه فرد به خاطر سپرده از زبان خود.
دانش: كسب دانش و معلومات ، يادآوري و بازشناسي آنچه فرد قبلاً به خاطر شپرده است.

حيطه عاطفي :

شامل رفتارهايي است كه به علايق ، احساسات ، ارزش ها ، اخلاقيات و عواطف مربوط مي شودو سطوح آن عبارتند از : توجه كردن ، واكنش نشان دادن ، ارزش گذاري ، سازمان بندي كردن ، متبلور ساختن.

سطح توجه (دريافت) : در اين سطح منظور اين است كه فرد نسبت به وجود پديده ها يا محركات اگاه و حساس بوده و مايل به دريافت يا توجه به آنها مي باشد. مانندمحترمانه به سخنراني ديگران گوش كردن ، اگاهي از جنبه هاي زيبايي در پوشاك يا مبلمان و ميل به ديدن سطحي آنها ، پذيرش تفاوت هاي فرهنگي در ميان مردم

واكنش نشان دادن (پاسخ): در سطح واكنش از توجه صرف عبور كرده و به اندازه لازم نسبت به پديده انگيزه پيدا كرده است و درواقع توجه او فعالانه و عميق شده است مانند ميل شديد به عمل كردن به توصيه هاي بهداشتي، جستجوي داوطلبانه كتاب هاي مورد دلخواه ، با شوق و ذوق به ديدن مبلمان رفتن گويي كه در آستانه خريد هستم. در اين سطح واكنش ها ممكن است اجباري ، داوطلبانه و داوطلبانه همراه با پشتوانه عاطفي بالا باشد.

ارزش گذاري (دروني كردن ارزش ها يا تميلات يا ميل ها ) : در اين مرحله فرد به پديده توجه دارد ، ميل شديد نسبت به پذيرش آن در او بوجود آمده است و آن را مي پذيرد يا دروني مي كند. به عقيده او تبديل مي شود رعايت نكات بهداشتي را ارزشمند مي داند و آن را دروني مي كند و خود را مقيد به رعايت آنها مي داند. يا رشد احساسات نوع دوستي نسبت به گروه هاي اجتماعي با خرده فرهنگ هاي متفاوت .

سازمان بندي كردن ارزش ها يا تمايلات : ادغام كردن ارزشهاي دروني شده با همديگر توسط فراگير ، سازمان بندي انها ، رفع تعارضات بين آنها و رسيدن به يك قالب يا نظام ارزشي منسجم

و پايدار ، بزبان ديگر آن گونه تمايل پيداكردن و پذيرفتن كه خود را به آن مسلح مي كند.مانند ميل به برنامه ريزي نمودن براي تنظيم كردن زمان استراحت و فعاليت هاي آموزشي ، داوري نسبت به مسؤليت جامعه در مورد حفظ و حراست از نيروهاي انساني و مادي

متبلور ساختن ارزش ها (تميلات دروني شده ): در اين مرحله ارزش هاي دروني شده و سازمان يافته ، در رفتار فرد انعكاس مي يابندو نظام ارزشي كه فري آن را در درون خود سازمان داده است به فلسفه زندگي او تبديل مي شود يعني انچه را كه آموخت ، ميل اوليه پيدا كرد ، با علاقه مندي جوياي آنها شد و انه را دروني كرد و ديگر تمايلات خود ادغام نمود ، رفع تعا رض كرد و به نظام ارزشي منسجمي رسيد، حال اين ارزش هاي قالب گرفته در شخصيت او و در فلسفه زندگي او متبلور يا نمايان مي شوند. مانند اعتماد فزاينده به روش علمي براي بررسي مسائل جامعه و...

سطوح حيطه عاطفي

متبلور ساختن ارزش ها (تميلات دروني شده ): انعكاس يافتن يك ارزش يا مجموعه اي از ارزش ها بطور دائمي در رفتار فرد، تبلور ارزش ها در شخصيت و در آمدن آنها به صورت فلسفه زندگي
سازمان بندي كردن ارزش ها يا تمايلات : ادغام ارزش هاي مختلف ، رفع تعارضات ميان آنها ، ايجاد يك نظام ارزشي منسجم و پايدار
ارزش گذاري (دروني كردن ارزش ها يا تميلات يا ميل ها ) دروني كردن ارزش هاي معين ، رفتار يادگيرنده حاكي از يك عقيده يا گرايش است .
واكنش نشان دادن (پاسخ): پاسخ دادن بطور فعال و احساي رضايتمندي در انجام يك فعل
توجه (دريافت): آگاهي و توجه سطحي يا غير فعال نسبت به يك پديده يا محرك

نمونه هدف هاي كلي آموزشي و فعل هاي رفتاري هر طبقه در حيطه عاطفي

سطوح ششگانه	هدف هاي تربيتي	فعل هاي رفتاري
دريافت (توجه)	نسبت به اهميت يادگيري تمايل نشان دهد با دقت به فعاليت هاي كلاس توجه كند	مي پرسد ، انتخاب مي كند ، دنبال مي كند ، گوش مي كند ، سؤال مي كند
واكنش	از مطالعه لذت مي برد براي انجام كارهاي ويژه داوطلب مي شود	موافقت مي كند ، كمك مي كند ، پاسخ مي دهد
ارزش گذاري	به نقش معلم در زندگي روزمره ارج مي نهد نسبت به پيشرفت جامعه احساس تعهد مي كند	پيشقدم مي شود ، تحسين مي كند ، تشكر مي كند ، دعوت مي كند
سازمان بندي ارزش ها	نقش برنامه ريزي منظم در حل مسائل را مي شناسد. مطابق علايق ، توانايي ها و اعتقادات خويش برنامه اي براي زندگي خود تنظيم مي كند.	صرفداري مي كند ، اصلاح مي كند ، منظم مي كند ، تعميم مي دهد ، تعديل مي كند
تبلور ارزش ها	براي انجام كار مستقل از خود اعتماد به نفس نشان مي دهد. عادات خوب بهداشتي را حفظ مي كند	تحت نفوذ قرار مي دهد ، مميزي مي كند، خدمت مي كند، تجديد نظر مي كند.

حيطه رواني – حركت

حيطه رواني حركتي آن بخش از هدف هاي آموزشي را شامل مي شود كه در جهت افزايش توانايي هاي عضلات و ايجاد هماهنگي بين آنها. به زبان ديگر اين بخش از هدف هاي آموزشي به گونه اي است كه انجام آنها نيازمند همكاري اعصاب (سيستم عصبي) و ماهيچه هاست. مهارت هايي مانند : نوشتن ، دويدن ، خياطي كردن ، رانندگي كردن ، كار آزمايشگاهي انجام دادن ، نقاشي كردن و... سطوح آن عبارتند از : مشاهده و تقليدكردن ، مستقل اجرا كردن ، دقت كردن همراه با سرعت ، با هماهنگي انجام دادن ، عادي شدن.

مشاهده وتقليدكردن:

حالتي است كه كه فرد بدون كمك و راهنمايي ديگران نمي تواند كاري را كه جنبه حركتي دارد درست انجام دهد . اما او مي تواند با مشاهده ي مراحل مختلف يك مهارت كه توسط مربي انجام مي شود، تقليد نموده و آن را انجام دهد.

مستقل اجرا كردن

در اين مرحله سطح يادگيري از مرحله قبلي مقداري بالاتر است و ميزان وابستگي يادگيرنده به مربي بسيار ناچيز است . اما نظارت و هدايت مربي ادامه دارد. به زبان ساده تر انجام عمل بدون وابستگي به مربي اما با نظارت او .

دقت كردن همراه با سرعت

در اين مرحله فراگير كار را با سرعت و ظرافت بيشتر از مرحله قبل انجام مي دهد ، اشتباهات خود را كاهش مي دهد اما نظارت و راهنمايي مربي همچنان كارساز است، اين مرحله در واقع انجام عمل با سرعت و رقت بيشتر از مرحله قبل اما همچنان با نقش داشتن مربي در انجام كار.

با هماهنگي انجام دادن (هماهنگي حركات)

هماهنگي حركات ، يعني برقراري هماهنگي بين مجموعه اي از اعمال ، بارعايت نظم و كارايي لازم .در اين سطح از يادگيري فراگير توانايي انجام دادن هماهنگ چندين حركت را بطور همزمان دارد. مثلاً در حالي كه متني را مي خواند، بدون نگاه كردن به دكمه هاي كيبورد كامپيوتر ، تايپ مي كند. درواقع ايجاد هماهنگي بين مجموعه اي از اعمال مرتبط است.

عادي شدن:

در اين سطح فراگير بطور خودكار به انجام كار يا فعاليت مورد نظر به راحتي و عادي مي پردازد. مانند رانندگي كردن بطور عادي و انجام عمليات لازم به اقتضائ شرايط به صورت خودكار

طبقات اصلي در حيطه مهارتي - حركتي

عادي شدن : انجام دادن اعمال به طور موزون و دقيق ، به راحتيو به صورت عادي
هماهنگي حركات : ايجاد هماهنگي بين مجموعه اي از اعمال مرتبط
سرعت و دقت : انجام عمل با سرعت و دقتي بيشر از مرحله پيش اما با نضارت مربي
اجراي مستقل :انجام عمل بدون وابستگي به مربي ولي بانظارت وي
مشاهده و تقليد : مشاهده مراحل مختلف يك مهارت كه توسط مربي انجام مي شود ، تقليد نحوه انجام آن

نمونه هدف هاي كلي آموزشي و فعل هاي رفتاري هر طبقه در حيطه مهارتي

سطوح ششگانه	هدف هاي تربيتي	فعل هاي رفتاري
تقليد	با كمك استاد كار تراشكاري مي كند از حيث جسمي براي تراشكاري آمادگي دارد	تمرين مي كند ، اشتباه خود را رفع مي كند ، بسته بندي مي كند و..
اجراي مستقل	با اتكا بيشتر به خود نسبت تراشكاري مي كند به تنهايي نقاشي ساختمان را انجام مي دهد .	رنگ مي كند ، اره مي كند، مي بافد ، مسواك مي زند ، ناخن مي گيرد.
سرعت و دقت	با دقت وسرعت جوشكاري مي كند با دقت راديو را تعمير مي كند	گچ كار مي كند ، سيم كشي مي كند ، تعمير مي كند.
هماهنگي حركات	با هماهنگي چشم و دست مجسمه مي سازد با هماهنگي چشم و دست چكش زني مي كند.	دوچرخه سواري مي كند ، تير اندازي مي كند. با چرخ خياطي مي دوزد.
عادي شدن	با مهارت رانندگي مي كند با مهارت قالي مي بافد	همزمان ترمز و كلاچ را فشار مي دهد ، با مهارت خياطي مي كند، با مهارت تعمير مي كند.

بنابراين معلمان پس از آموزش يك مطلب يا انجام فعاليت هاي تربيتي انتظار دارند كه دانش آموزان در پايان در رابطه با حيطه شناختي مطالبي را بدانند ، بفهمند ، بكاربرند ، تجزيه و تحليل كنند ، تركيب نمايند و يا ارزشيابي كنند.

در رابطه با حيطه عاطفي نسبت به مسئله ، پديده ها و رويدادها ، توجه داشته باشند ، واكنش نشان دهند ، ارزش گذاري كنند ، سازمان بندي كنند ، و ارزش ها در شخصيت آنها تبلور يابد.

و در رابطه با حيطه رواني- حركتي مهارت هايي در سطوح تقليد ، اجراي مستقل ، دقت ، هماهنگي حركات و عادي شدن كسب كنند.

:: موضوعات مرتبط: گوناگون , ,
:: برچسب‌ها: حیطه های -شناختی ,

امتیاز مطلب : 0

تعداد امتیازدهندگان : 0

مجموع امتیاز : 0